Насилството меѓу младите

Во Македонија имаме силно развиен и растечки култ кон насилството и антицивилизациските вредности

Растечкото насилство меѓу младите во Македонија најчесто има етнички предзнак. Несомнено, насилството кај младите не можеме да го отпишеме само како реакција на насилничките ТВ програми и компјутерски игри. Секако, свое влијание имаат електронските продукти, но проблемот е многу подлабоко. Во Македонија имаме силно развиен и растечки култ кон насилството и антицивилизациските вредности.

Да ја погледнеме реалноста таква каква што е. Насилството меѓу младите, особено етнички мотивираното, е последица од штетните политики на институциите на државата, деструктивното делување на политичките елити и длабоко вкоренетите предрасуди и нетолеранција во општеството. Кога живеете во држава во која дискриминацијата е институционализирана, а секојдневието и образовниот процес се исполнети со национал-шовинистички содржини и маскулинистички манири, децата и младите се првите жртви.

Етнички мотивираното насилство и насилството воопшто најпрво се толерира, па и се поттикнува дома, во семејството. Но, подеднакво штетно, ако не и поштетно, е влијанието кое децата и младите го трпат на училиште. Тие се опкружени со учебници и наставен кадар кои се производ на крајно неодговорни образовни политики. Мора да се има предвид и фактот дека насилството кај децата и младите и тогаш кога не е етнички мотивирано, често е последица од негативната атмосфера и нетолеранцијата по етничка линија. Нетолеранцијата лесно се канализира, односно трансформира во етничка омраза која резултира во насилство.

Без намера да се заплашува јавноста, сепак, мораме да имаме предвид дека патеката од ладното до огненото оружје е многу кратка. Со оглед на сегашните состојби и трендови, не е далеку денот кога ќе оддекне веста за вооружена престрелка меѓу малолетници кои на нишан ќе ги земат претставниците на, за нив, антагонизираната етничка група. Таквата трагедија ќе има далекусежни последици по безбедноста и развојот на земјата. Родителите, наставниот кадар и институциите на системот мораат да имаат предвид дека таквата можност виси во воздухот и е многу реална.

Загрижувачки сигнали и алармантни настани имавме повеќе од доволно, на што доследна реакција од општеството и државата изостана. Тоа не може да е случајно. Но, тоа што очигледно не допира до свеста на оние што спроведуваат политики или се нивни субјекти е тоа дека оваа приказна нема среќен крај.

Џабир М. Дерала

Youth Violence in the Macedonian Society

We have a well developed and growing cult of violence and anti-civilization values in Macedonia

The growing youth violence in Macedonia is mostly on ethnic ground. Undoubtedly, youth violence can’t be signed off only as a reaction to violent TV programs and computer games. Certainly, share of the influence lays with electronic products, but the problem is much deeper. We have a well developed and growing cult of violence and anti-civilization values in Macedonia.

Let’s face the reality. Youth violence, particularly ethnically motivated, is a consequence of damaging policies of the state institutions, destructive actions of the political elites, and deeply rooted prejudices and intolerance in the society. When you live in a country where discrimination is institutionalized, and the everyday life and education process are full of national-chauvinistic contents and masculinity manners, children and youth are the first victims.

Ethnically motivated violence and violence in general is tolerated, even instigated at home, to begin with. Equally, if not more harmful is the influence at school. They are surrounded with textbooks and teachers who are a product of extremely irresponsible educational policies. One has to consider that youth violence in general is often consequence of the negative atmosphere and ethnic intolerance in the society. Intolerance can be easily channeled and transformed into ethnic hatred resulting into violence.

I have no intentions to scare the public, but we all have to consider that the path from cold weapons to firearms is very short. Having in mind the current situation and trends, the day when we will watch news on exchange of fire between minors that were shooting at representatives of, for them, antagonized ethnic group – is not far. Such tragedy will have far-reaching consequences over the security and development of the country. Parents, teachers and the state institutions have to understand that such possibility hangs in the air and is very real.

We witnessed worrying signals and alarming events more than enough, but no consequent reaction by the society and the state was taken. That cannot be unintended. However, the one think that seems not to reach the minds of policy makers and their subjects is that this is not a happy ending story.

Xhabir M. Deralla

ПРАВДА! СЛОБОДА! ЕДНАКВОСТ! DREJTËSI! LIRI! BARAZI!

Меѓународен ден за толеранција
Соопштение за медиумите, 16 ноември 2011
ПРАВДА! СЛОБОДА! ЕДНАКВОСТ!

Етнички мотивирани тензии и тепачки меѓу младите Македонци и Албанци; институционализирана и социјална дискриминација врз основи на етничка, религиозна, родова и социјална припадност и сексуална ориентација; длабоко вкоренети предрасуди и омраза; растечки етнички, религиозни, социјални и политички поделби – се состојките на општеството во Република Македонија денес. Почитувањето на човековите права и слободи, владеењето на правото и слободата на говорот се во слободен пад. Тишината и стравот се распространија низ земјата. Списокот продолжува. Квалитетно образование, здравствени и социјални услуги, фер политики за вработување, пристап до правда, почит кон етничката и културната разновидност се во фаза на исчезнување од животот на граѓаните на оваа земја.

Следејќи ги трендовите на влошување на состојбата со човековите права и слободи во Република Македонија, а по повод Меѓународниот ден на толеранцијата, ја искажуваме нашата длабока загриженост.

Затоа,
Апелираме до надлежните државни и општествени актери да се откажат од сегашните политики и практики и да преземат итни мерки да се сопре дискриминацијата и кршењето на човековите права и слободи во земјата.

Апелираме за толеранција меѓу граѓаните на оваа земја, заемно почитување и солидарност - наспроти штетното влијание на политичарите.

Толеранцијата е патот кој ќе донесе повеќе правда, слобода и еднаквост во животот на секој од нас. Национализмот, шовинизмот и омразата само ќе донесат хаос и деструкција.

Те покануваме да го одбележиш денешниот ден со толеранција и почит кон различноста. Сподели ја својата приказна со нас. Раскажи ни за неправдата што ти е нанесена или за позитивен пример на толеранција и почит на твоите права и слободи.

Кликни за толеранција!




Dita Ndërkombëtare e Tolerancës
Lajmërim për mediat, 16 nëntor 2011
DREJTËSI! LIRI! BARAZI!
Tensionet etnikisht të motivuara dhe rrahjet mes të rinjve maqedonas dhe shqiptarë; diskriminimi i institucionalizuar dhe social në bazë të përkatësisë etnike, fetare, gjinore dhe sociale dhe të orientimit seksual; paragjykimet dhe urrejtjet thellësisht të rrënjosura; ndasitë etnike, fetare, sociale dhe politike në rritje – janë sot përbërësit e shoqërisë në Republikën e Maqedonisë. Respektimi i të drejtave dhe lirive të njeriut, sundimi i të drejtës dhe lirisë së shprehjes janë në rrënie të lirë. Qetësia dhe frika u përhapën anembanë vendit. Lista vazhdon. Arsimimi cilësor, shërbimet shëndetësore dhe sociale, politika korrekte e punësimit, qasja deri te drejtësia, rrespektimi i laramanisë etnike dhe kulturore janë në fazë të zhdukjes nga jeta e qytetarëve të këtij vendi.

Duke i ndjekur tendencat e përkeqësimit të gjendjes me të drejtat dhe liritë e njeriut në Republikën e Maqedonisë, e me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Tolerancës, e shprehim brengosjen tonë të thellë.

Prandaj,
Apelojmë deri te aktorët kompetentë shtetërorë dhe shoqërorë të heqin dorë nga politika dhe praktikat e tanishme dhe të ndërmarrin masa urgjente për të ndalur diskriminimin dhe shkeljen e të drejtave dhe lirive të njeriut në vend.

Apelojmë për tolerancë mes qytetarëve në këtë vend, rrespekt dhe solidaritet të ndërsjellë – përkundër ndikimit të dëmshëm të politikanëve.

Toleranca ësht rruga e cila do të sjellë më shumë drejtësi, liri dhe barazi në jetën e çdonjërit prej nesh. Nacionalizmi, shovinizmi dhe urrejtja vetëm do të sjellin kaos dhe destruksion.

Të ftojmë ta shënosh ditën e sotme me tolerancë dhe rrespekt ndaj të ndryshmes. Ndaje rrëfimin tënd me ne. Rrëfena për padrejtësinë që ta kanë bërë apo për shembullin pozitiv për tolerancë dhe rrespektim të të drejtave dhe lirive të tua.

Kliko për tolerancë!

JUSTICE! LIBERTY! EQUALITY!

International Day for Tolerance

Press release, November 16, 2011

JUSTICE! LIBERTY! EQUALITY!

Ethnically motivated tensions and violence amongst young Macedonians and Albanians; institutionalized and social discrimination on ethnic, gender, social, and sexual orientation; deeply rooted prejudices and hatred; rising ethnic, religious, social and political divisions – are the ingredients of the society in the Republic of Macedonia nowadays. Respect for human rights and freedoms, rule of law and freedom of speech are in a free fall. Silence and fear are widespread in the country. The list goes on. Quality education, health and social services, fair employment policies, access to justice, respect for ethnic and cultural diversity are in a phase of extinction from the lives of the country’s citizens.

Following the trends of deterioration of the situation with human rights and freedoms in the Republic of Macedonia on the occasion of the International Day of Tolerance, we express our deep concerns.

Therefore,

We appeal to the relevant state and societal actors to give up current policies and practices, and take immediate measures to end discrimination and violation of human rights and freedoms in the country.

We call for tolerance amongst citizens of this country, mutual respect and solidarity – in spite of the damaging influence of politicians.

Tolerance is the path that will bring more justice, liberty and equality to the lives of each and every one of us. Nationalism, chauvinism and hatred will only bring disarray and destruction.

We invite you to mark this day with tolerance and respect for diversity. Share your story with us. Tell us of injustice you experienced or a positive example of tolerance and respect for your rights and freedoms.

Click for tolerance! 

Повик на акција и поддршка / Thirrje për aksion dhe përkrahje

Повик на акција и поддршка

Цивил – Центар за слобода го реафирмира минатогодишниот слоган по повод Меѓународниот ден на толеранцијата: ПРАВДА! СЛОБОДА! ЕДНАКВОСТ!

Ги повикуваме сите луѓе со добра волја да дадат личен придонес кон подобрување на светот преку практикување на толеранцијата во сопствените семејства, соседството и на работното место.

Цивил ги повикува своите активисти да го поддржат Маршот на толеранцијата кој ќе се одржи во Скопје, на 16 ноември напладне.

Цивил ги поддржува и им се приклучува на сите активности на организациите на граѓанското општество во насока на јакнење на толеранцијата и почитувањето на човековите права и слободи.

Уште еднаш, ги повикуваме сите граѓани и организации да ја споделат својата приказна за толеранцијата со нас на овој блог.  Кликни за толеранција!

Thirrje për aksion dhe përkrahje

Civil – Qendra për Liri e riafirmon slloganin e vitit të kaluar me rastin e Ditës Ndërkombëtare për Tolerancë: DREJTËSI! LIRI! BARAZI!

U bëjmë thirrje të gjithë njerëzve me vullnet të mirë të japin kontribut personal ndaj përmirësimit të botës nëpërmjet praktikimit të tolerancës në familjet e veta, në fqinjësinë dhe në vendin e punës.

Civil-i u bën thirrje aktivistëve të vet ta përkrahin Marshin e Tolerancës, i cili do të mbahet në Shkup, më 16 nëntor në mesditë.

Civil-i i përkrahë dhe u bashkangjitet të gjitha aktiviteteve të organizatave të shoqërisë civile në drejtim të përforcimit të tolerancës dhe rrespektimit të të drejtave dhe lirive të njeriut.

Edhe një herë u bëjmë thirrje të gjithë qytetarëve dhe organizatave ta ndajnë rrëfimin e vet për tolerancë me ne.

Kliko për tolerancë!

Call to action and support

Civil – Center for Freedom reaffirms the last year’s slogan on the occasion of the International Tolerance Day: JUSTICE! LIBERTY! EQUALITY!

We call upon all goodwill people to make a personal contribution to improvement of the world through practicing tolerance in their own families, in the neighborhoods, and workplace.

Civil invites all of its activists to support the March for Tolerance that will be held in Skopje, November 16, at noon.

Civil supports and joins all activities of civil society organizations that are in favor of enhancement of tolerance and respect for human rights and freedoms.

Once again, we invite all citizens and organizations to share their story of tolerance with us on this blog.

Click for tolerance!

Порака на Генералниот Секретар на ОН за Меѓународниот ден за толеранција / Mesazh i Sekretarit të Përgjithshëm për Ditën Ndërkombëtare për Tolerancë

Ова е време кога стариот свет полека, но неповратно се менува, а контурите на новиот се оформуваат. Традиционалните институции се соочуваат со предизвици. Буџетите се намалуваат. Семејствата се под стрес. Сета преобразба и потреси креираат огромна вознемиреност.

Во времето на промени ние мораме да им останеме верни на идеалите и принципите кои се во срцето на Повелбата на Обединетите Нации и Универзалната декларација за човекови права. Во основните вредности спаѓа толеранцијата. Нашето практикување на толеранцијата мора да значи повеќе од мирна коегзистенција, колку и да е од клучно значење. Тоа мора да претставува активно разбирање негувано низ дијалог и позитивно меѓусебно ангажирање.

Ова е особено критично во борбата против дискриминацијата која предизвикува толкава поделба, деструкција и смрт. Сите ние имаме одговорност да ги заштитиме ранливите на дискриминација, без оглед на тоа дали се заснова на раса, религија, националност, јазик, род, сексуална ориентација или други фактори. Практикувањето на толеранцијата може да послужи како противотров за предрасудите и омразата.

УНЕСКО игра посебна улога во поттикнувањето на активна толеранција преку промоција на квалитетно образование за сите девојчиња и момчиња; унапредување на слободни и плуралистички медиуми, вклучувајќи го интернетот; и заштитата на културното наследство и негувањето на почитта кон културната разновидност.

Соочувајќи се со сложените и глобални предизвици на нашето време, Обединетите Нации ќе продолжат да работат на меѓусебното разбирање меѓу народите и државите, темелна потреба во меѓусебно поврзаниот свет. Одбележувајќи го денешниот меѓународен ден, да се потсетиме дека активната толеранција започнува од секој од нас, секој ден.

Бан Ки-мун

Kjo është kohë kur bota e vjetër ngadalë, por në mënyrë të pakthyeshme, ndryshon, ndërsa formohen konturat e botës së re. Institucionet tradicionale ballafaqohen me sfida. Buxhetet zvogëlohen. Familjet janë nën stres. I tërë transformimi dhe tundjet krijojnë shqetësim të madh.

Në kohën e ndryshimeve ne duhet t’u mbetemi besnikë idealeve dhe parimeve të cilat janë në zemrën e Dokumentit të Kombeve të Bashkuara dhe të Deklaratës së Përgjithshme për të Drejtat e Njeriut. Toleranca bën pjesë në vlerat themelore. Praktikimi ynë i tolerancës duhet të nënkuptojë më shumë sesa bashkëjetesë të qetë, sado që të jetë me domethënie themelore. Kjo duhet të paraqet një kuptim aktiv i kultivuar nëpërmjet dialogut dhe angazhimit pozitiv të ndërsjellë.

Kjo është sidomos kritike në luftën kundër diskriminimit, i cili sjellë deri te një ndarje aq të madhe, destruksion dhe vdekje. Të gjithë ne kemi përgjegjësi t’i mbrojmë të prekshmit nga diskriminimi, pa dallim se a bazohet mbi racën, fenë, kombësinë, gjuhën, gjininë, orientimin seksual apo të faktorëve të tjerë. Praktikimi i tolerancës mund të shërbejë si kundërhelm për paragjykimet dhe urrejtjen.

UNESKO luan një rol të veçantë në shtytjen e tolerancës aktive nëpërmjet promovimit të arsimit cilësor për të gjitha vajzat dhe djemtë; avancimin e mediave të lira dhe pluralistike, duke e përfshirë edhe internetin; dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe  kultivimin e rrespektit ndaj laramanisë kulturore.

Duke u ballafaquar me sfidat e ndërlikuara dhe globale të kohës sonë, Kombet e Bashkuara do të vazhdojnë të punojnë mbi mirëkuptimin e ndërsjellë mes popujve dhe shteteve, nevojën themelore në botën e ndërlidhur mes vete. Duke e shënuar ditën ndërkombëtare të sotme, të rikujtojmë se toleranca aktive fillon nga çdonjëri prej nesh, çdo ditë.

Ban Ki-Mun